Bakım göstergeleri - Malnütrisyon

Malnütrisyon

‘Malnütrisyon’ yetersiz beslenme sonucu vücudun biyolojik fonksiyonlarının bozulmasına neden olan fiziksel bir durumdur. Malnütrisyon aşağıdaki gibi de tanımlanmaktadır: ‘Vücut (vücut yapısı, boyutları ve kompozisyonu), vücut fonksiyonları ve klinik sonuçlar üzerinde ölçülebilir advers etkilere neden olan enerji (karbonhidratlar ve yağlar), protein ve diğer besinlerin eksikliği ya da dengesizliği’(Elia, 2000).

Hastalıktan kaynaklanan, aynı zamanda klinik tükenme olarak da bilinen malnütrisyon, uzun süreli tedavi gören (bakımevleri ve evde bakım) hastalarda karşılaşılan kronik tip (marasmus tipi) ile özellikle hastanelerde ortaya çıkan akut tip (kwashiorkor tipi) şeklinde alt kategorilere ayrılabilir. Marasmus, başlangıçta vücut proteinlerinin korunup yağ kütlesinin belirgin şekilde azaldığı fiziksel durumdur; halbuki takip eden süreçte kas kütlesindeki azalma ortaya çıkmaktadır. Marasmus, hem yetersiz besin alımı hem de (kronik) bir hastalığın sonucu olarak karşımıza çıkabilir. Malnütrisyonun akut türü (kwashiorkor=protein malnütrisyonu) ise enerji kaynağı olarak yeterli ölçüde karbonhidrat ve yağ bulunmasına rağmen hızlı bir protein kaybının gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır (Stratton ve ark. 2003). Bu tür malnütrisyon akut bir hastalık ya da önemli bir ameliyat sırasında gelişmektedir. Yeterli miktarda besin tüketimine rağmen vücuttaki pek çok proteinin yıkımı ile birlikte güçlü ve hızlı bir doku kaybına yol açmaktadır.

Malnütrisyon özellikle gelişmekte olan ülkelerle ilişkilendirilmekte olup, yoksulluk ve yokluğun bir sonucudur. Malnütrisyonun Batı’daki sağlık kuruluşlarında görülemeyeceği düşünülebilir. Ancak 2004 yılından bu yana, LPZ’nin elde ettiği sonuçlar malnütrisyonun evde, hastanelerde ve uzun süreli sağlık hizmetlerinin verildiği kuruluşlarda (bakımevleri dahil) önemli bir sorun olduğunu ve olmaya devam ettiğini göstermiştir. Son yıllarda özellikle Hollanda’da sağlık hizmetlerinin verildiği her tür kuruluşlarda yapılan LPZ ölçümleri sayesinde, hastalıkla ilişkili malnütrisyonun zamanında saptanması ve tedavisine daha fazla dikkat edilmektedir.

Altta yatan hastalığın uygun tedavisinin yanı sıra, düzgün ve çeşit içerikli beslenme ve/veya doğru nütrisyon tedavisi ile çeşitli evrelerdeki malnütrisyon ile mücadele edilebilmekte, iyileşme süreci desteklenmekte ve komplikasyonlar önlenebilmektedir (Stratton ve ark. 2003). Malnütrisyonun, hastalığın yavaş iyileşmesine neden olmasından ötürü bu oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra, vücudun bağışıklık savunmalarını zayıflatabilmekte, örneğin bir ameliyat sonrasında yaranın iyileşmesini geciktirebilmektedir. Tüm bunlar, daha uzun hastane yatış süreleri, artan ilaç kullanımı, sağlık hizmetlerinin karmaşıklığında artış ve yaşam kalitesinde azalma ile birlikte negatif bir sağlık döngüsüne neden olabilir. Daha da önemlisi, malnütrisyonun mortalite açısından bağımsız bir risk faktörü olduğu da bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Sağlık sektöründe LPZ ve diğer ulusal girişimler aracılığıyla malnütrisyon konusuna odaklanmak ve yoğunlaşmak için bundan daha iyi bir sebep yoktur.

Vilans tarafından bakım sektöründe ve Malnütrisyon Yürütme Kurulu (www.stuurgroepondervoeding.nl) tarafından tedavi sektörü gibi alanlarda başlatılan ulusal faaliyetler, malnütrisyon taramasının yaygınlaştırılması ve bununla ilgili olarak uygun nütrisyon uygulamalarının zamanında yapılmasına odaklanmaktadır. Bu faaliyetler aynı zamanda bakım organizasyonlarında etkili beslenme politikasının geliştirilmesi ve uygulanmasını teşvik ederken, değerlendirme ve izleme aracı olarak LPZ kullanılabilmektedir. Hollanda Sağlık Hizmetleri Müfettişliği (IGZ) aynı zamanda bu konuya da dikkat etmektedir çünkü sağlık sorunu olan malnütrisyon konusundaki gidişatın yıllık bir değerlendirmesini yapmak istemektedir. Bu, hem malnütrisyonun yaygınlığı hem de uygulanan beslenme politikası ile ilgilidir.

Ölçüm

2004 yılından bu yana malnütrisyonun yaygınlığı ve ilgili beslenme bakım kalitesi göstergeleri LPZ ile ölçülmektedir. Ölçüm sonuçları, katılımcı bakım kuruluşlarına, beslenme hizmetlerini nasıl iyileştirebilecekleri konusunda hedefe yönelik bilgiler sunmaktadır.

Referanslar

  • Elia M (2000). Guidelines for detection and management of malnutrition. Malnutrition Advisory Group (MAG), standing committee of BAPEN: Maidenhead.
  • Stratton RJ, Green CJ, Elia M (2003). Disease-related malnutrition: an evidence based approach to treatment. CABI publishing, Cambridge (ISBN: 0851996485).

LPZ kurumunuz içinde mi kullanılacak?